ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΟΡΙΣΜΟΣ: Εργαλείο ή συσκευή ειδικά κατασκευασμένο το οποίο χρησιμοποιείται στις χειρουργικές επεμβάσεις για την επίτευξη συγκεκριμένου έργου. Με αποτέλεσμα ο χειρουργός να έχει επιθυμητά αποτελέσματα όπως: Τροποποίηση των βιολογικών ιστών, πρόσβαση και ορατότητα του χειρουργικού πεδίου.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Για να απαλλάξουν τον ασθενή από τα κακά πνεύματα και τους πονοκεφάλους χρησιμοποιούσαν εργαλεία από μπρούντζο, σίδερο και ασήμι όπως λεπίδες, λαβίδες, μαχαίρια, ξέστρα, σπάτουλες τα οποία σώζονται σε ιατρικά μουσεία.
Στην αρχαία Ελλάδα ο Ιπποκράτης (460-370π.Χ.) από την Κω ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε την κλινική Ιατρική. Ασχολήθηκε με την ανατομία και επινόησε Χ.Ε. όπως τρυπάνια, πριόνια, ασκήτες, σταφυλάγρες, τανάλιες, βελόνες, λίμες, τσιμπίδες, άγκιστρα. Επιχείρησε χειρουργικές επεμβάσεις στο κρανίο αλλά και τοκετούς χρησιμοποιώντας εμβρυουλκό δικής του κατασκευής. Αποστείρωνε τα εργαλεία χρησιμοποιώντας κρασί ή φωτιά, καυτό λάδι για τις ραφές και έπλενε τις πληγές με κρασί. Οπότε δικαίως ονομάστηκε πατέρας της ιατρικής.

ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ Επανάσταση στην χειρουργική θεωρείτε πια ανεξάρτητη επιστήμη και στηρίζεται στην γνώση της ανατομίας. από το 16ο μέχρι και τα μέσα του 19ου αιώνα, οι χειρουργοί έκαναν τις εγχειρήσεις σε τραπέζια της κουζίνας, με βαριά κακότεχνα εργαλεία. Βαθμιαία, οι τεχνίτες των μετάλλων σιδήρου, χαλκού και αργύρου κατάφερναν να κατασκευάζουν λεπτότερα και καταλληλότερα εργαλεία, προορισμένα για ορισμένη χρήση στους ανθρώπινους ιστούς.
Επίσης ανακαλύπτεται το CATGUT για εσωτερική συρραφή.

ΣΤΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Ανακάλυψη της αναισθησίας και της χειρουργικής ασηψίας επίσης νέα υλικά για την κατασκευή των Χ.Ε. όπως stainless steel (ανοξείδωτος χάλυβας) χρώμιο, τιτάνιο.

Από την αρχή του 20ου αιώνα, που εφαρμόσθηκε σε σχετικά μεγάλη έκταση η αποστείρωση με ατμό, τα εργαλεία, τοποθετημένα σε δίσκους, άρχισαν να αποστειρώνονται για να φτάσουν μέχρι την σημερινή υψηλή τεχνολογία της αποστείρωσης.

ΣΗΜΕΡΑ Εργαλεία Μικροχειρουργικής, ηλεκροδιαθερμίες, ενδοσκοπική ιατρική, υπέρηχοι, χειρουργικό robot.


ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ-ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ-ΟΡΘΗ ΧΡΗΣΗ–ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ-ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΑΛΕΙΩΝ

Τα περισσότερα Χ.Ε. κατασκευάζονται από ανοξείδωτο χάλυβα, με διάφορα κράματα σιδήρου, χρωμίου και άνθρακα, η σειρά και το μείγμα αυτού διαφέρει αναλόγως του κατασκευαστή και το είδος του εργαλείου.
Το τιτάνιο, που θεωρείται καλό για τα μικρά και ευαίσθητα εργαλεία,
Το Βιτάλιο, που δεν σκουριάζει εύκολα και χρησιμοποιείται για ορθοπεδικές και άλλες προθέσεις.
Άλλα μέταλλα, που χρησιμοποιούνται όπως και παλαιότερα, χαλκός, ασήμι και αλουμίνιο σε μικρή έκταση.
Η τεχνολογία σε σχήμα, μέγεθος, αντοχή κ.λ.π. των εργαλείων, ποικίλει ανάλογα με τον προορισμό του καθενός, π.χ. με μεγάλη αντοχή κατασκευάζονται αυτά που χρησιμοποιούνται για εργασία στα οστά, με μεγάλο μήκος εκείνα για εργασία σε βαθιές κοιλότητες του σώματος του αρρώστου, ευαίσθητα και λεπτά για μικροχειρουργική επέμβαση στο αυτί και στον εγκέφαλο, κ.λ.π. Το όνομα τους είναι συχνά το όνομα του χειρουργού που τα σχεδίασε.

Σε κάποιες χώρες υπάρχει ειδική υπηρεσία η οποία καθορίζει με κανονισμούς και πρότυπα τα μείγματα των μετάλλων για την κατασκευή των χειρουργικών εργαλείων. Τα οποία πρέπει να έχουν άριστο φινίρισμα και εργονομικό σχεδιασμό.
Π.Χ. British Standard Institution.
International Standard Organization ( ISO )


Από απόψεως επιφάνειας υπάρχουν:
1) Τα στιλπνά εργαλεία τα οποία έχουν την ιδιότητα να αντανακλούν πολύ φως, σε σημείο κατοπτρισμού και να ενοχλούν την όραση του χειρουργού δεν κηλιδώνονται όμως, ούτε αλλάζουν χρώμα εύκολα.
2) Τα θαμπά ή Satin Finish εργαλεία τα οποία δεν αντανακλούν φως και είναι τόσο θαμπά ανάλογα με τον κατασκευαστή.
3) Τα μαύρα εργαλεία τα οποία όμως σχεδόν δεν χρησιμοποιούνται πουθενά σήμερα.


Τα Χειρουργικά εργαλεία γενικά κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με τις βασικές πράξεις που κάνει το καθένα στους ιστούς του τραύματος κατά την εγχείρηση και διαχωρίζονται:


Α) Σε σχέση με την χρήση τους

Β) Σε σχέση με το είδος της επέμβασης και

Γ) Σε σχέση με το αποτέλεσμα που προκαλεί στον ανθρώπινο ιστό.




Α) Σε σχέση με την χρήση τους

Αυτά που χρησιμοποιούνται για την

1) Διατομή των ιστών

2) Παρασκευή των ιστών

3) Συγκράτησης των ιστών

4) Απώθησης των ιστών

5) Συρραφή των ιστών

6) Αναρροφήσεις - συσκευές έκχυσης

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΙΑΤΟΜΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

1) Μαχαιρίδιο ή νυστέρι

2) Ψαλίδια

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΕΩΣ ΙΣΤΩΝ

Λαβίδες ιστών ή χειρουργικές

Μοιάζουν με πένσες φέρουν λεπτές λείες εσωτερικές σιαγόνες και δόντια στην αιχμή για συγκράτηση των ιστών. Τα δόντια είναι λεπτά ή ισχυρά αναλόγως του πάχους του ιστού που θα συγκρατήσουμε. Όπως το σκληρό δέρμα, η απονεύρωση ή ο χόνδρος.

Λαβίδες ιστών ανατομικές (ατραυματικές)

Παρόμοιες με τις προηγούμενες αλλά με λεπτές ή ισχυρές σιαγόνες και με οριζόντιες ή κάθετες γραμμές στην εσωτερική επιφάνεια και χωρίς δόντια για να μην τραυματίζουν.

Λαβίδες αιμοστατικές

Χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο αιμορραγίας ποικίλουν δε σε διαστάσεις, σε σχήμα (κυρτές ευθείες) και στο είδος των εσωτερικών σιαγόνων.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΑΠΩΘΗΣΗ ΙΣΤΩΝ

Άγκιστρα

Ποικίλουν σε μεγέθη και σχήματα και μπαίνουν στην τομή και διατηρούν ωθημένα τα ανατομικά μέρη. Αυτά είτε τα συγκρατά ο χειρουργός ή τοποθετούνται και παραμένουν με μηχανισμό στη θέση τους π.χ.:

Άγκιστρα κοιλιακών τοιχωμάτων

Άγκιστρα μικρών τομών

Άγκιστρα αγγείων

Άγκιστρα νεύρων

Άγκιστρα δέρματος κ.τ.λ.



ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΣΥΡΡΑΦΗ ΤΩΝ ΙΣΤΩΝ

Βελονοκάτοχα

Χρησιμοποιούνται για τον οπλισμό και συγκράτηση των κυρτών χειρουργικών βελόνων και ποικίλουν σε μέγεθος και είδος.
Η βελόνα πρέπει να εφαρμόζεται στο βελονοκάτοχο πλησίον της αιχμής των σιαγόνων και να μένει ελεύθερο και πλησίον του σημείου που ενώνεται το ράμμα με την βελόνα και να μένει ελεύθερη η βελόνα κατά τα 2/3 της κυρτότητας της ώστε να μπορεί να διαπερνά ελεύθερα τους ιστούς.



ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΛΥΣΗΣ

Συσκευές αναρρόφησης και πλύσης


ΟΡΘΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ

1) Τα Χ.Ε. πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό που έχουν κατασκευαστεί και μόνο.
2) Ντελικάτα και ευαίσθητα Χ.Ε. δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε σκληρούς ιστούς , οστά κ.τ.λ..
3) Τα ψαλίδια ιστών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να κόβουμε σωλήνες, ράμματα, χαρτιά ή γάζες κ.τ.λ.
4) Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία για να υπομοχλεύουμε οτιδήποτε (οστά, όργανα, συσκευασίες)
5) Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία σαν μέσο στερέωσης καλωδίων ή οτιδήποτε άλλων υλικών ή για να διακόπτουμε την ροή της αναρρόφησης ή των παροχετεύσεων.
6) Τα εργαλεία πρέπει να δίνονται από χέρι σε χέρι ή να τοποθετούνται στο πεδίο με ασφάλεια και όχι να πετιόνται με κίνδυνο να πέφτουν στο δάπεδο και να αχρηστεύονται.
7) Τα εργαλεία δεν πρέπει να παραμένουν λερωμένα για μεγάλη περίοδο και να στεγνώνουν τα αίματα πάνω σε αυτά.
8) Τα εργαλεία πρέπει να τα χειριζόμαστε προσεχτικά ούτως ώστε να μην γδέρνονται και να σκουριάζουν.
9) Να μην τοποθετούνται τα Χ.Ε. το ένα πάνω στο άλλο για να μην καταστρέφονται.
10) Να μην ασκείτε υπερβολική πίεση πάνω στο εργαλείο.
11) Βαριά εργαλεία πρέπει να μπαίνουν στο κάτω μέρος του δίσκου.
12) Δεν πρέπει να ρίχνονται κάτω, να παραβιάζονται και να κακομεταχειρίζονται.
13) Τα μικροχειρουργικά εργαλεία χρειάζονται ιδιαίτερα σχολαστική προσοχή. Να κρατιούνται πάντα από τη λαβή, να καθαρίζονται από υπεύθυνο εκπαιδευμένο προσωπικό και να τοποθετούνται στερεωμένα σε ειδικές θήκες συγκράτησής τους, για να μην χτυπιούνται στα τοιχώματα των δίσκων.
14) Οι αρθρώσεις των εργαλείων πρέπει να λιπαίνονται μόνο με σύγχρονα υδροδιαλυτά.
15) Μετά το πλύσιμο πρέπει να στεγνώνονται καλά.
16) Μετά τη χρήση τους τα εργαλεία πρέπει να τοποθετούνται σε νερό για να μην στεγνώνουν οι ζωικές ουσίες που τα κηλιδώνουν και κολλούν τις αρθρώσεις τους.
17) Τα εργαλεία δεν πρέπει να τρίβονται , ούτε να μαρκάρονται με βαθύ χάραγμα.
18) Μετά την απολύμανση ή αποστείρωση των εργαλείων σε χημικές ουσίες, πρέπει να ξεπλυθούν σε ζεστό νερό για την αποφυγή διάβρωσης.



ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ - ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ – ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ

Όταν τα Χ.Ε. μεταφερθούν στην ζώνη Α΄ της κεντρικής αποστείρωσης
Α) Ανοίγονται και πλένονται κάτω από πίεση με μαλακό νερό
Β) Μπαίνουν στο πλυντήριο υπερήχων (ultra sonic) το οποίο περιέχει απολυμαντικό για τα συνήθη εργαλεία και απολυμαντικό με ενζυματικό για τα εργαλεία με αυλούς και πολλές ραβδώσεις. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές του απολυμαντικού συνήθως μένουν για 15΄λεπτά.
Γ) Μετά ξεπλένονται με νερό
Δ) Μπαίνουν στο στεγνωτήρα για στέγνωμα
Ε) Ελέγχονται για την καθαριότητα και την λειτουργικότητα τους.
Στ) Λιπαίνονται με ειδικό λιπαντικό οι αρθρώσεις τους.
Ζ) Τοποθετούνται στους δίσκους σύμφωνα με τις λίστες (ελέγχονται από δύο κλιβανιστές και υπογράφουν την λίστα).
Η) Τυλίγονται και μπαίνουν στον κλίβανο ο οποίος λειτουργεί με ατμό υπό πίεση 2,5 Bar στους 134°C σε ειδικό πρόγραμμα ή στους 121°C για ευαίσθητα εργαλεία.
Θ) Φυλάγονται σε ειδικό χώρο με κλειστό σύστημα ανακύκλωσης αέρος σε ειδικά διαμορφωμένα ράφια.

ΣΤΟ ΤΜΉΜΑ ΚΕΤΡΙΚΗΣ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗΣ

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΙΑ:

 Για την σκληρότητα του νερού

 Για τους ατμούς

 Αποδοτικότητα των κλιβάνων

 Στειρότητα των κλιβάνων κάθε φορτίου για βιολογικό έλεγχο


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Όταν φροντίζεις και προσέχεις τα εργαλεία που χρησιμοποιείς θα σε εξυπηρετούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν θα σε προδώσουν στην επόμενη επέμβαση.