Νοσογόνος Παχυσαρκία και Στατιστικά δεδομένα χειρουργικής κλινικής Νοσοκομείου Λάρνακας

ΝΟΣΟΓΟΝΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παχυσαρκία αποτελεί ένα διεθνώς αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία και έχει λάβει στις μέρες μας διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι η επίπτωση της παχυσαρκίας των ενηλίκων στις αναπτυγμένες χώρες αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία κατά 37% Θεωρείται η δεύτερη προλήψιμη παθογόνος αιτία θανάτου μετά το κάπνισμα. Ενδεικτικό της υψηλής επικινδυνότητάς της είναι ότι προκαλεί τρεις φορές περισσότερους θανάτους από ότι ο καρκίνος του μαστού και του εντέρου αθροιστικά!
Σήμερα, στην Ευρώπη 135 εκατομμύρια άτομα είναι υπέρβαρα και περίπου 6 εκατομμύρια άτομα νοσηρά παχύσαρκα, ενώ έχουν υπολογιστεί 320.000 θάνατοι σχετικοί με την παχυσαρκία το χρόνο.
Παρόλα αυτά δύναται να αντιμετωπιστεί έτσι ώστε τα παχύσαρκα άτομα να προστατευτούν από τα διάφορα νοσήματα και να ζήσουν μια φυσιολογική και ποιοτική ζωή.
Όμως τι είναι παχυσαρκία;

Ορισμός

Η παχυσαρκία είναι μια ακραία κατάσταση αποταμίευσης λίπους στις λιποαποθήκες του σώματος, που δημιουργεί μορφολογικές και λειτουργικές διαταραχές στον οργανισμό. Είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και οφείλετε σε κοινωνικούς, μεταβολικούς και γενετικούς παράγοντες.
Για την εκτίμηση της παχυσαρκίας χρησιμοποιείται ευρέως ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)-body mass index (BMI)- , ο οποίος ορίζεται ως το πηλίκο του σωματικού βάρους σε κιλά, διαιρούμενο με το ύψος εις το τετράγωνο σε μέτρα.

Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)=Βάρος(kg)/Ύψος2(m)

Όταν ο ΔΜΣ είναι κάτω από 18: το άτομο θεωρείται λιποβαρές
18 – 25: φυσιολογικός
25 – 30: υπέρβαρος
30 – 35: ήπια παχυσαρκία
35 – 40: σοβαρή παχυσαρκία
πάνω από 40: πολύ βαριά μορφή παχυσαρκίας
Επίσης μπορεί να εκτιμηθεί με βάση την περίμετρο της μέσης (waist circumference) όπου οι άνδρες με WC>102cm χαρακτηρίζονται παχύσαρκοι, ενώ παχύσαρκες χαρακτηρίζονται οι γυναίκες στις οποίες η WC είναι μεγαλύτερη των 88cm.
Ονομάζεται δε νοσογόνος όταν το βάρος του ατόμου είναι διπλάσιο του φυσιολογικού του ή τουλάχιστον έχει 45 κιλά επιπλέον, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο ΔΜΣ, και έτσι να αυξάνονται οι επιπτώσεις στην υγεία του.

Ιστορική Αναδρομή

Αν και στις μέρες μας θεωρείται νόσος , η παχυσαρκία υπήρχε σ’ όλες τις φάσεις της εξελικτικής πορείας της ανθρωπότητας, οι δε μορφολογικές αλλαγές που επιφέρει στο σώμα δεν πέρασαν απαρατήρητες.
Στην παλαιολιθική όπως και στη νεολιθική εποχή η παχυσαρκία δεν ήταν άγνωστη και επιβεβαιώνεται από την ανακάλυψη εκατοντάδων ειδώλων που απεικονίζουν μια γυναικεία θεότητα με στεατοπυγική μορφή όπως η Αφροδίτη του Willendorf, η οποία αναπαριστά μια γυναίκα με κεντρικού τύπου παχυσαρκία, με υπερτροφικό στήθος και φαρδύς γλουτούς και συμβολίζει τη μητρότητα, τη γονιμότητα και την αφθονία της γης την Μητέρα - Θεά.
Στους αρχαϊκούς χρόνους η παχυσαρκία μεταστρέφεται από σύμβολο αφθονίας και γονιμότητας, σε προβληματική ασθένεια η οποία αντιμετωπίζεται πλέον σαν ιατρικό πρόβλημα , όπως επιβεβαιώνεται σε αναφορές από την Ελληνική, την Αιγυπτιακή, την Κινεζική και την ινδική ιατρική.
Τον 5ο π.χ. αιώνα, ο πατέρας της σύγχρονης Ιατρικής Ιπποκράτης υποστηρίζει στα γραπτά του ότι "ο αιφνίδιος θάνατος είναι πιο συνηθισμένος στους παχύσαρκους ανθρώπους απ' ότι στους αδύνατους". Αναφέρει επίσης ότι η παχυσαρκία προκαλεί στειρότητα γιατί οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσιάζουν διαταραχές στην έμμηνο ρύση. Ο Γαληνός, ένας μεταγενέστερος αλλά σημαντικός ιατρός των ρωμαϊκών χρόνων, κατέταξε για πρώτη φορά την παχυσαρκία σε δύο κατηγορίες: μέτρια (moderate) και υπερβολική (immoderate). Την πρώτη την αποκάλεσε «φυσιολογική» ενώ τη δεύτερη «νοσογόνο».
Μέχρι τον 19ο αιώνα η παχυσαρκία αντιμετωπιζόταν με σκληρή δουλειά, άσκηση, γρήγορο τρέξιμο, λιτή διατροφή, εγκράτεια.
Στον 20ο αιώνα η παχυσαρκία αναγνωρίσθηκε και επίσημα ως νόσος από τη Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τη συμπεριέλαβε στη Διεθνή Ταξινόμηση των Παθήσεων (International Classification of Diseases). Όμως το βασικό σκεπτικό της θεραπευτικής προσέγγισης δεν άλλαξε από την εποχή του Ιπποκράτη: Δίαιτα και άσκηση. Στη δεκαετία του ’50, προστέθηκαν η φαρμακευτική θεραπεία και η χειρουργική αντιμετώπιση.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Η εκρηκτική εξάπλωση της παχυσαρκίας σύμφωνα με τον ΠΟΥ οφείλεται στην υπερκατανάλωση ανθυγιεινής τροφής και καθιστικού τρόπου ζωής. Σε 63 χώρες, σε 5 ηπείρους, χωρίς τις ΗΠΑ, ο μισός ή μέχρι τα 2/3 του πληθυσμού ήταν υπέρβαρο το 2006. Σε μια πρόσφατη μελέτη του British Medical Bulletin φαίνεται ότι σήμερα ο ένας στους τρεις Αμερικανούς και ο ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους είναι παχύσαρκος. Αντίθετα, η Ασία και η Αφρική έχουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας. Στις ΗΠΑ η παχυσαρκία ενοχοποιείται για 110.000 θανάτους το χρόνο Οι Μεσογειακές χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη . Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη στην παχυσαρκία των ανδρών με ποσοστό 26,7% ενώ στην παχυσαρκία των γυναικών μοιράζεται τη δεύτερη θέση με την Μεγάλη Βρετανία με ποσοστό 17,8%.
Το πρόβλημα της παχυσαρκίας υφίσταται και στα παιδιά. Υπολογίζεται ότι το έτος 2010 ο αριθμός των υπέρβαρων παιδιών στην Ευρώπη θα φτάσει τα 26 εκατομμύρια. Εξ’αυτών τα 6,4 εκατομμύρια θα είναι παχύσαρκα.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

1. Η παθογένεια της παχυσαρκίας είναι πολύπλοκη. Ένας σημαντικός προδιαθεσικός παράγοντας είναι η κληρονομικότητα
2. Ορισμένοι ψυχογενείς παράγοντες, όπως άγχος και stress, φαίνεται ότι ευνοούν την παχυσαρκία. Τα αγχώδη και ανικανοποίητα άτομα έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν κάτω από συνθήκες ψυχολογικής πίεσης ανώμαλη διατροφική συμπεριφορά όπως βουλιμία και παροξυσμική υπερφαγία.
3. "Η παχυσαρκία στις μέρες μας προκαλείται από το χρόνιο συνδυασμό υπερκατανάλωσης ανθυγειινών τροφίμων και έλλειψης φυσικής δραστηριότητας. Η ελλιπής ενημέρωση, η καθιστική ζωή και η ανθυγιεινή διατροφή οδηγούν στην παχυσαρκία ακόμη και τα άτομα που δεν καταναλώνουν υπερβολικά μεγάλες ποσότητες τροφής".
Η έλλειψη χειρονακτικής εργασίας είναι ένα χαρακτηριστικό της σύγχρονης εποχής που λειτουργεί αποσταθεροποιητικά στο καθημερινό μεταβολικό ισοζύγιο. Από την άλλη πλευρά, η βιομηχανοποίηση της αγροτικής παραγωγής και η συνεπακόλουθη αύξηση της παραγωγής τροφίμων έχουν οδηγήσει τα τελευταία 30 χρόνια τις αναπτυγμένες χώρες στην υπερκατανάλωση τροφίμων. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από αφθονία τροφίμων που είναι πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και άχρηστη ενέργεια.


Επιπτώσεις στην υγεία
Η παχυσαρκία δεν είναι απλώς ένα θέμα αισθητικής. Είναι ένας σοβαρός κίνδυνος για την υγεία.
Εκτός από τα αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας, η παχυσαρκία επιδεινώνει δραματικά την ποιότητα ζωής του ατόμου, αυξάνοντας την πιθανότητα των παρακάτω επιπλοκών:

1. διαβήτης
2. καρδιαγγειακά νοσήματα
3. αναπνευστικά Νοσήματα
4. διάφορα είδη καρκίνου
5. στειρότητα, ανικανότητα
6. εκφυλιστική δισκοπάθεια
7. βουβωνοκήλη
8. διαφραγματοκήλη
9. δερματικές λοιμώξεις
10. σύνδρομο κατάθλιψης
11. Αυτοκτονία
Οι συνέπειες της νοσογόνου παχυσαρκίας έχουν παράλληλα κοινωνικές και ψυχολογικές προεκτάσεις επηρεάζοντας άμεσα την ποιότητα ζωής του ατόμου. Απομόνωση, απόρριψη, κινητικά προβλήματα, ταχύτερη κόπωση και δύσπνοια, δυσκολία στην εύρεση άνετων καθισμάτων σε δημόσιους χώρους και μέσα μαζικής μεταφοράς είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά ο παχύσαρκος ασθενής.
Αίτια θανάτου στις ΗΠΑ. με τα νοσήματα που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τη παχυσαρκία.
1.Καρδιακά νοσήματα 709,894
2.Καρκίνος 551,833
3.ΑΕΕ 166,028
4.ΧΑΠ 123,550
5.Ατυχήματα 93,592
6.Σ.Διαβήτης 68,662
7.Αυτοκτονία 28,332
8. Ηπατοπάθεια/ κίρρωση 26,219
9. Αρτηριακή υπέρταση 17,964
10. Πνευμονίτιδα 16,659

Η Παχυσαρκία πέραν των προβλημάτων που προκαλεί έχει ως συνέπεια και άλλα ανεπιθύμητα όπως το τεράστιο κόστος που συνεπάγεται στο σύστημα υγείας. Καταναλώνει 5,5% έως 7,8% των πόρων για τα συστήματα υγείας στις ανεπτυγμένες χώρες μετατρέποντας το πρόβλημα και σε κόστος συχνά δυσβάστακτο για τις οικονομίες και τα συστήματα υγείας.
Τα έξοδα που συνδέονται άμεσα με την παχυσαρκία στις ΗΠΑ ανέρχονται σε $51.6 δις (5,7% ολικών για την υγεία στις ΗΠΑ). Επιπλέον, $47,6 είναι το έμμεσο κόστος της παχυσαρκίας (που αφορά νοσηρές καταστάσεις που προκαλούνται από αυτήν), ενώ 33 δις $ καταναλώνονται σε προγράμματα απώλειας βάρους.
Στο έμμεσο κόστος μετρώνται οι χαμένες μέρες εργασίας.

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σημαίνει μακροζωία, βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης του ατόμου και μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας από τις παθήσεις που την συνοδεύουν.
Μη χειρουργικές θεραπείες
Οι δίαιτες, η άσκηση και τα φάρμακα (όπως η Ορλιστάτη που προκαλεί μερική απορρόφηση του λίπους της τροφής και η Σιμπουτραμίνη που είναι εκλεκτικός αναστολέας της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της αδρεναλίνης και μειώνει την όρεξη και αυξάνει την ενεργειακή κατανάλωση) έχουν επικρατήσει ως οι συμβατικές μέθοδοι για να πετύχει κανείς απώλεια βάρους. Ωστόσο, για άτομα που είναι νοσηρά παχύσαρκα, τα αποτελέσματα σπάνια διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και τα άτομα αυτά συνεχώς χάνουν και βάζουν κιλά (σύνδρομο yo-yo) με άσχημες συνήθως συνέπειες στην ψυχολογία και στην υγεία.
Σε περίπτωση αποτυχίας απώλειας βάρους με τις συμβατικές μεθόδους τότε ακολουθείται η
Χειρουργική αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας
Σύμφωνα με μελέτες, η χειρουργική της παχυσαρκίας είναι η μοναδική μέθοδος με την οποία επιτυγχάνεται η μόνιμη απώλεια βάρους και αποτρέπεται η εμφάνιση νέων νόσων σχετιζόμενων με την παχυσαρκία. (βαριατρική επέμβαση).
Η λέξη βαριατρική αποτελεί μετάφραση της Αγγλικής «Bariatric» που έχει τις ρίζες της στις Ελληνικές λέξεις «βάρος» και «ιατρική». Η βαριατρική είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη νόσο της παχυσαρκίας και τη θεραπεία της.

Ενδείξεις και Αντενδείξεις Βαριατρικής Επέμβασης

Ο ασθενής θα πρέπει να είναι κατά κανόνα άνω των 18 ετών και κάτω των 65.Η βαριατρική χειρουργική ενδείκνυται σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ>40 ή ΔΜΣ>35 με συνωδά προβλήματα) ή με υπέρ-νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ>50) και δεν πρέπει να εφαρμόζεται σε μικρότερους ΔΜΣ.
Το χειρουργείο δεν γίνεται μόνο για αισθητικούς λόγους, αλλά πρωτίστως για τη βελτίωση της υγείας, καθώς και για τη μείωση του ποσοστού νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Ο ασθενής πρέπει να είναι υπέρβαρος πάνω από 5 χρόνια και να έχουν αποτύχει οι προσπάθειες να χάσει μόνιμα βάρος με συντηρητικές θεραπείες Επίσης ο ασθενής δεν πρέπει να πάσχει από κάποια άλλη ασθένεια, η οποία να είναι η αιτία της παχυσαρκίας, όπως ενδοκρινολογικές παθήσεις.
Δεν πρέπει να πάσχει από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Δεν πρέπει να κάνει κατάχρηση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Δεν πρέπει να πάσχει από σοβαρή μορφή ψυχογενών διαταραχών, και θα πρέπει να είναι συνεργάσιμος.
Ο ασθενής θα πρέπει επίσης να είναι αποφασισμένος για δραστικές αλλαγές στον τρόπο διατροφής και στον τρόπο ζωής του και προετοιμασμένος για μεγάλες αλλαγές στο σώμα του στο χρονικό διάστημα που ακολουθεί.

Τύποι Επεμβάσεων

Oι χειρουργικές τεχνικές που γίνονται κυρίως λαπαροσκοπικά την τελευταία δεκαετία για τα γνωστά πλεονεκτήματα που προσφέρει η μέθοδος αυτή, διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες επεμβάσεων: α) περιοριστικού τύπου, όπως ο ρυθμιζόμενος συλικονούχος γαστρικός δακτύλιος, και η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve gastrectomy), β) δυσαπορροφητικού τύπου, όπως η χολοπαγκρεατική παράκαμψη με ημιγαστρεκτομή αλλά και γ) συνδυαστικού τύπου όπως η γαστρική παράκαμψη με δυσαπορρόφηση. όπως η Roux en Y
Στη τεχνική κάθετης γαστρεκτομής και γαστρεκτομής δίκην μανικιού (sleeve), κόβεται μεγάλο μέρος του στομάχου (μείζον τόξο) και το στομάχι σωληνοποιείται, ελαττώνοντας την τροφή που μπορεί να χωρέσει μέσα του.
To sleeve φαίνεται να παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα όπως αντιελκωτική δράση, και μόνιμη ελάττωση της όρεξης. Αποκλείει την εμφύτευση ξένων σωμάτων, προκαλεί φυσιολογικό αίσθημα κορεσμού χωρίς αποφρακτικά φαινόμενα και εμετούς.
Δεν χρειάζονται ειδικοί διατροφικοί κανόνες και δεν προκαλεί δυσαπορρόφηση βιταμινών και σιδήρου. Δεν είναι απαραίτητη η ιατρική παρακολούθηση για μεγάλο διάστημα μετεγχειρητικά.
Η τοποθέτηση ρυθμιζόμενου γαστρικού δακτυλίου αποτελεί μία άλλη δημοφιλή χειρουργική επέμβαση που παρουσιάζει ικανοποιητικά αποτελέσματα για ασθενείς με νοσογόνο παχυσαρκία. Στο παγκόσμιο συνέδριο Χειρουργικής της Παχυσαρκίας και Μεταβολικών Νοσημάτων (IFSO 2007) ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα πολυκεντρικών ερευνών από όλο τον κόσμο για τον δακτύλιο. Στις μελέτες αυτές φαίνεται ότι σε ποσοστά 47,45% έως 83,1 % παρουσιάστηκε απώλεια του περιττού βάρους σε ασθενείς που τους παρακολούθησαν για 5 έως 10 χρόνια.
Το Σύστημα του Γαστρικού Δακτυλίου είναι μία χειρουργική μέθοδος που εκτελείται λαπαροσκοπικά και κατά την οποία τοποθετείται γύρω από το άνω τμήμα του στομάχου ένας δακτύλιος που είναι ικανός να υποστεί ρυθμίσεις δηλαδή ένας δακτύλιος που μπορούμε να φουσκώνουμε και να ξεφουσκώνουμε. Η νέα μικρή στομαχική σακούλα στο άνω τμήμα του στομάχου καθώς και το στενό στόμιο εισόδου που προκύπτουν από την τοποθέτηση του δακτυλίου, περιορίζουν την χωρητικότητα του στομάχου και αυξάνουν το αίσθημα του κορεσμού με μικρότερες ποσότητες απ' αυτές που συνηθίζει να τρώει ο παχύσαρκος ασθενής.

Τα πλεονεκτήματα του συστήματος του Γαστρικού Δακτυλίου είναι:* Αποτελεί την λιγότερο επεμβατική χειρουργική μέθοδο* Δεν επεμβαίνει στην συνέχεια και δομή του πεπτικού συστήματος* Δεν χρειάζεται να κοπεί ή να συρραφή στομαχικό ή εντερικό τοίχωμα* Δεν υπάρχει η κλασική τομή* Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος και βραχύτερος χρόνος νοσηλείας και αποθεραπείαςΜικρότεροι κίνδυνοι και παρενέργειες;* Ανύπαρκτος κίνδυνος ελλειμμάτων θρέψης, όπως αυτά παρατηρούνται στη γαστρική παράκαμψη* Δεν υπάρχει κίνδυνος για εμφάνιση ?συνδρόμου dumping? Που να συνδέεται με τους διαιτητικούς περιορισμούς του προγράμματος.Ρυθμιζόμενο* Επιτρέπει στο κάθε άτομο να έχει το προσωπικό του ποσοστό περιορισμού της τροφής, για την ιδανική και μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους* Οι ρυθμίσεις πραγματοποιούνται χωρίς την ανάγκη επιπρόσθετης χειρουργικής επέμβασης* Δεν παρεμποδίζει την εγκυμοσύνη, εφόσον επιτρέπει στην είσοδο του στομάχου να ανοίγει έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις επιπρόσθετες διατροφικές ανάγκες.Αναστρέψιμο* Μπορεί να αφαιρεθεί ανά πάσα στιγμή* Το στομάχι και τα υπόλοιπα όργανα, επανέρχονται πλήρως στην αρχική τους μορφή και λειτουργία.
Οι επεμβάσεις γαστρικής παράκαμψης παρουσιάζουν βραχυπρόθεσμες επιπλοκές όπως τριχόπτωση, νεφρολιθίαση, ναυτία, εμετούς, χολολιθίαση, εσωτερικές κήλες, απόφραξη εντέρου και περιφερική νευροπάθεια και μακροπρόθεσμες επιπλοκές όπως επαναπρόσληψης βάρους, αναιμία, ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
Το γαστρικό bypass έχει συνήθως ως αποτέλεσμα μια πιο μόνιμη απώλεια βάρους (40-50%) από το γαστρικό δακτύλιο (20-30%). Όμως έχει μεγαλύτερη νοσηρότητα και θρεπτικές/ μεταβολικές επιπλοκές, όπως έλλειψη σιδήρου, B12, ασβεστίου και βιταμίνης D.

Ενδείξεις για τις κυριότερες τεχνικές βαριατρικής χειρουργικής

Οι παράγοντες που συνήθως λαμβάνονται υπ’ όψη για την επιλογή της επέμβασης παρουσιάζονται στον πιο κάτω πίνακα και αφορούν:
Σύνολο παραγόντων που λαμβάνονται υπ' όψη για την επιλογή της επέμβασης.

ΔΣΒ
Φύλο
Ηλικία
Επαγγελματικό και οικογενειακό περιβάλλον
Διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις
Ψυχιατρικό ιστορικό
Συνυπάρχουσες παθήσεις
Φυσική κατάσταση και κίνδυνοι της επέμβασης
Επίπεδο συνεργασίας
Επιθυμία του ασθενούς

Η ιδανική επέμβαση θα πρέπει να αποφέρει τη μέγιστη δυνατή απώλεια βάρους και να τη διατηρεί σε βάθος χρόνου, να έχει τις λιγότερες κατά το δυνατό επιπλοκές, άμεσες ή έμμεσες και θα πρέπει να μην επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής περισσότερο από ότι την επηρεάζει η ίδια η παχυσαρκία και τα συνωδά της προβλήματα. Η βαριατρική χειρουργική δεν είναι αθώα χειρουργική και δε γίνεται για αισθητικούς λόγους. Ενέχει δε κάποιους κινδύνους αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.

Ο ασθενής στο νοσοκομείο
Προεγχειρητική εκτίμηση του ασθενούς
Η βαριατρική χειρουργική απαιτεί μια πολύπλευρη προεγχειρητική εκτίμηση της κατάστασης του ασθενούς. Η προεγχειρητική εκτίμηση απαιτεί ομαδική δουλειά και πρέπει να γίνεται από ειδικότητες με εμπειρία στη χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Μια τέτοια ομάδα στήριξης συνήθως αποτελείται από :
· Παθολόγο
· Χειρουργό εξειδικευμένο στη λαπαροσκοπική χειρουργική και έμπειρο στη χειρουργική της παχυσαρκίας
· Αναισθησιολόγο
· Ψυχίατρο ή Ψυχολόγο που θα βοηθήσει να προσαρμοστεί ο ασθενής στις νέες συνθήκες
· Διαιτολόγο ή Διατροφολόγο
· Νοσηλεύτρια και Κοινωνική λειτουργό
Οι προγραμματισμένοι για βαριατρική επέμβαση ασθενείς πρέπει να υποβάλλονται στον συνήθη προεγχειρητικο έλεγχο, όπως και για οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση. Στα πλαίσια της προεγχειρητικής προετοιμασίας θα πρέπει επιπλέον να γίνονται:
Εκτίμηση της θρεπτικής και της γενικής κατάστασης
Ενημέρωση και διευκρίνηση των μετεγχειρητικών διαιτολογικών δεδομένων
Εντατικοποίηση της θεραπείας για τη μέγιστη βελτίωση των συνυπαρχόντων προβλημάτων υγείας ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος του χειρουργείου
Εκτίμηση της όλης κινητοποίησης και της θέλησης του ασθενούς για συμμετοχή στο πρόγραμμα μετεγχειρητικής παρακολούθησης
Επιβεβαίωση ότι ο ασθενής έχει όντως πληροφορηθεί και κατανοήσει πλήρως τα προσδοκώμενα οφέλη, τις επιπτώσεις και τους κινδύνους του χειρουργείου, καθώς και την ανάγκη μακροχρόνιας ιατρικής παρακολούθησης
Επιβεβαίωση ότι ο ασθενής έχει πληροφορηθεί και αντιλαμβάνεται την πιθανότητα μιας περιορισμένης επιτυχίας ή και αποτυχίας της επέμβασης
Επιβεβαίωση ότι ο ασθενής είναι πράγματι σε θέση να δώσει μια έγγραφη συγκατάθεση στην οποία συμπεριλαμβάνονται η αποδοχή του κινδύνου και η δέσμευση για αλλαγές στο lifestyle και συμμετοχή στο πρόγραμμα μετεγχειρητικής παρακολούθησης.
Σε μερικές περιπτώσεις και ανάλογα με τη γενική τους κατάσταση ή το είδος της σχεδιαζόμενης επέμβασης, οι υποψήφιοι ασθενείς μπορεί να υποβάλλονται εκτός από τον συνήθη προεγχειρητικο έλεγχο και σε ορισμένες άλλες ειδικές εξετάσεις, όπως:
· Μελέτη ύπνου και Πνευμονολογική εκτίμηση
. Ακτινογραφία θώρακα
. Σπιρομέτρηση
. Αέρια αρτηριακού αίματος
· Ενδοκρινολογικό έλεγχο και έλεγχο του μεταβολισμού T3,T4,TSH,ινσουλίνη
· Γαστροσκόπηση (Helicobacter pylori) ή βαριούχο γεύμα
· Μελέτη σύνθεσης σώματος
· Μέτρηση οστικής πυκνότητας
· Έμμεση θερμιδομετρία
· u/s κολίας
· Εκτίμηση καρδιακής λειτουργίας
. Επιμελής καρδιολογική εξέταση
. ΗΚΓ
. Δοκιμασία κόπωσης
. Υπερηχογράφημα
● Εργαστηριακό έλεγχος και εκτίμηση αιματολογικής κατάστασης Hgb,γλυκόζη, ολική χοληστερόλη,fe,ca,πρωτείνες,LDL,HDL,INR κλπ
. Διόρθωση ηλεκτρολυτικών διαταραχών
. Μετάγγιση αίματος
. Προκατάθεση αίματος
· Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας
. Γενική ούρων
. Ουρία – κρεατινίνη
· Πρόληψη θρομβοεμβολικών επεισοδίων
. Μηχανικά μέσα
. Φαρμακευτικά μέσα
· Πρόληψη χειρουργικών λοιμώξεων
. Ασηψία – αντισηψία δέρματος
. Θεραπεία λοιμογόνων εστιών
. Προετοιμασία εντέρου
.Λήψη αντιβίωσης
● Ψυχολογική ετοιμασία , ενημέρωση, συγκατάθεση. Η οποιαδήποτε χειρουργική διαδικασία σε όλους τους ανθρώπους αλλά ιδιαίτερα στους παχύσαρκους προκαλεί πάντα ανησυχία και φόβο.
Η συνέντευξη κατά τη λήψη του νοσηλευτικού ιστορικού, αποτελεί συχνά τη στιγμή που ο νοσηλευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει στοιχεία από τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία του ασθενούς και της οικογένειάς του, για να εντοπίσει τους φόβους και τις ανησυχίες, και να σχεδιάσει τις νοσηλευτικές παρεμβάσεις για την παροχή πληροφοριών και συναισθηματικής υποστήριξης, που είναι απαραίτητα για την επιτυχή ανάρρωση από την επέμβαση. Οι δεξιότητες θεραπευτικής επικοινωνίας από μέρος του νοσηλευτή είναι απαραίτητες για τη δημιουργία της σχέσης εμπιστοσύνης νοσηλευτή – ασθενούς, την αναγνώριση και την ανακούφιση του φόβου. Η μείωση του φόβου έχει μεγάλη σημασία στην προεγχειρητική προετοιμασία του παχύσαρκου ασθενούς. Όταν το συναισθηματικό στρες προστίθεται σε εκείνο της επέμβασης, τότε αυξάνεται ο χειρουργικός κίνδυνος.
· Διακοπή καπνίσματος
· Προνάρκωση
ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ

Η προσπέλαση του παχύσαρκου ασθενή φέρνει τον αναισθησιολόγο και το νοσηλευτή αναισθησίας αντιμέτωπους με σωρεία δυσκολιών. Η ανεύρεση φλεβικής γραμμής, η δυσκολία στη διασωλήνωση, η βιοδιάθεση των αναισθητικών φαρμάκων, είναι μερικές από αυτές.
Οι παχύσαρκοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εισρόφησης και πνευμονίας από τους άλλους ασθενείς, ίσως γιατί έχουν βραδύτερη γαστρική κένωση και χαμηλότερο PH στο γαστρικό υγρό, γι’αυτό και δε θεωρούνται ποτέ νηστικοί.
Αν η διασωλήνωση είναι τεχνικά αδύνατη μπορεί να χρειασθεί η διενέργεια τραχειοτομίας, που όμως και αυτή μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα εργώδης.
Η εισαγωγή στην αναισθησία είναι αρκετά χρονοβόρα, πιθανώς διότι ο
δυσχερής αερισμός δυσκολεύει την επίτευξη της απαιτούμενης συγκέντρωσης των αναισθητικών αερίων στις κυψελίδες.
Τα αναισθητικά φάρμακα είναι ιδιαίτερα λιποδιαλυτά και ως εκ τούτου έχουν μειωμένη νεφρική κάθαρση. Η διακοπή της χορήγησής τους πρέπει να γίνεται νωρίτερα από το συνηθισμένο, ώστε η αποσωλήνωση να καταστεί δυνατή σε εύλογο χρόνο μετά το πέρας της επέμβασης.
Η οξυγόνωση του αρτηριακού αίματος κατά τη διάρκεια της επέμβασης είναι ευχερέστερη αν ο ασθενής τοποθετηθεί σε θέση αντί-Trendelenburg και χρησιμοποιηθούν ελαστικές κάλτσες ελεγχόμενης πίεσης στα κάτω άκρα, για να υποβοηθούν την φλεβική επιστροφή.
Γίνεται απαραίτητα συνεχές καρδιοαναπνευστικό monitoring.
Επίσης γίνεται καθετηριασμός ουροδόχου κύστεως και εισαγωγή ρινογαστρικού καθετήρα.
Ο ασθενής μπαίνει σε ειδική χειρουργική θέση.
Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου η σταθερή αιμοδυναμική κατάσταση του ασθενούς, η πρόληψη ή και η αντιμετώπιση της υποθερμίας, της μετεγχειρητικής ναυτίας και εμετού καθώς και η αναλγησία είναι πρωταρχικής σημασίας.
Η αφύπνιση του πρέπει να είναι ομαλή και προσεκτική. Η αποδιασωλήνωση της τραχείας γίνεται εφόσον ο ασθενής βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση, δεν υπάρχει υπόλειμμα νευρομυικού αποκλεισμού και έχει τοποθετηθεί σε ημικαθιστή θέση, χωρίς να υπάρχουν σημεία επιπλοκών.
Η παρουσία του Νοσηλευτή /τριας κρίνεται απαραίτητη και αναγκαία καθ’όλη τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, αλλά και στο χώρο υποδοχής, ανάνηψης και καταλήγει με τη μεταφορά του στη κλινική.

Μετεγχειρητική παρακολούθηση

Ο ασθενής επιβάλλεται να βρίσκεται για όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο σε ημικαθιστή και όχι σε κατακεκλιμένη θέση. Η χρήση μάσκας οξυγόνου μετεγχειρητικά για 12-72 ώρες κρίνεται επιβεβλημένη, ενώ η τοποθέτηση αρτηριακής γραμμής για σωστή και επαναλαμβανόμενη παρακολούθηση (monitoring) των αερίων αίματος και της πραγματικής αρτηριακής πίεσης είναι μεγάλης αξίας.
Από τις πνευμονικές επιπλοκές οι ατελεκτασίες και η πνευμονία είναι οι πιο συχνές. Η παρότρυνση του ασθενούς για βαθιές αναπνοές, , οι συχνές αλλαγές θέσης και η έγκαιρη κινητοποίηση του ασθενή, είναι ενέργειες που πρέπει να γίνονται άμεσα για την προαγωγή και βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας του.
Η παρεντερική χορήγηση αναλγητικών και ηρεμιστικών προκαλεί
αναπνευστική καταστολή και η χρήση τους πρέπει να ακολουθεί ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια.
Το υπερβάλλον βάρος αποτελεί μετεγχειρητικά, προδιαθεσικό παράγοντα πνευμονικής εμβολής και εν τω βάθη βλεφικής θρόμβωσης. Η περιεγχειρητική χρήση ηπαρινών χαμηλού μοριακού βάρους, η εφαρμογή αντιεμβολικών ελαστικών καλτσών, οι ασκήσεις των κάτω άκρων εάν δεν αντενδείκνυνται και η έγκαιρη κινητοποίηση συμβάλλουν στην πρόληψη των σοβαρότατων αυτών επιπλοκών.
Η συχνότητα επιμόλυνσης του χειρουργικού τραύματος και κατ’ επέκταση η διάσπασή του και η ανάπτυξη μετεγχειρητικών κηλών, είναι στατιστικά μεγαλύτερη σε παχύσαρκους ασθενείς. Η ροπή προς τον σακχαρώδη διαβήτη, ο μεγαλύτερος εγχειρητικός χρόνος, καθώς και η υπερβάλλουσα ποσότητα λιπώδους ιστού, υποβοηθούν την ανάπτυξη μικροβίων. Η σωστή εγχειρητική τεχνική και ασηψία, η κάλυψη του ασθενούς με αντιβίωση, η χρησιμοποίηση άσηπτων τεχνικών κατά τις αλλαγές του τραύματος και η εκπαίδευση του ασθενή για να ανασηκώνεται από το κρεβάτι αναπτύσσοντας την μικρότερη δυνατή τάση στο χειρουργικό τραύμα, είναι βασικοί προληπτικοί χειρισμοί.
Προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν ανάλογα με τον τύπο της επέμβασης όπως Υποθρεψία,Αφυδάτωση,Σύνδρομο Dumping, Δυσανεξία στη Λακτόζη, χολόλιθοι, χαλάρωση του δέρματος πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα.
Η νοσηρά παχυσαρκία είναι επίμονη νόσος. Ο θεράπων παθολόγος ιατρός και ο χειρουργός είναι αμφότεροι συνυπεύθυνοι για τη θεραπεία και την παρακολούθηση των συνυπαρχουσών παθήσεων αλλά και της γενικότερης κατάστασης του ασθενούς, πριν και μετά το χειρουργείο.
Οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν σαφείς μετεγχειρητικές οδηγίες και περιοδικό κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο. Ο χειρουργός είναι υπεύθυνος για όλα τα πιθανά μετεγχειρητικά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει ο ασθενής και που απορρέουν από την επέμβαση. Ο θεράπων παθολόγος είναι υπεύθυνος για τη μακροχρόνια παρακολούθηση και θεραπεία της παχυσαρκίας, των παθήσεων που συνδέονται με αυτή, καθώς και των απώτερων μεταβολικών συνεπειών της επέμβασης. Το αποτέλεσμα εξαρτάται μεταξύ άλλων και από τη συνεργασία και συμμόρφωση του ασθενούς με τα δεδομένα του προγράμματος μετεγχειρητικής παρακολούθησης.

Η διατρφή κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης

Μετά το χειρουργείο, απαιτείται ειδική διατρφή έως ότου αναρρώσει το στομάχι. Στην αρχή επιτρέπεται μόνο η κατανάλωση υγρών χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, όπως τσάι ή ζωμός και λίγο αργότερα μπορούν να καταναλωθούν πολτώδης τροφές χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά όπως πολτοποιημένα φρούτα. Αργότερα η διατροφή μπορεί να περιλαμβάνει μια ποικιλία φαγητών, σε μικρές ποσότητες.

Στατιστικά δεδομένα χειρουργικής κλινικής Νοσοκομείου Λάρνακας

Παρακάτω θα περιγράψουμε τα δεδομένα της χειρουργικής κλινικής του γενικού νοσοκομείου Λάρνακας και θα αναφερθούμε σε ασθενείς οι οποίοι υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση για θεραπεία νοσηρής παχυσαρκίας το 2007 και 2008. Τα δεδομένα έχουν καταγραφεί κατόπιν έγκρισης του διευθυντή της κλινικής Δρ. ΠαπαΚυριακκού και είναι συμφωνά με το τι αναγράφεται στο προσωπικό φάκελο των ασθενών. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς παρακολουθούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα από την ιατρική ομάδα για ρύθμιση του γαστρικού δακτυλίου αλλά και για να διαπιστωθεί κατά πόσο οι συνυπάρχουσες παθήσεις και παθήσεις οι οποίες σχετίζονται με τη νοσηρή παχυσαρκία έχουν βελτιωθεί με τη μείωση του σωματικού βάρους και την τροποποίηση των διατροφικών τους συνηθειών.

Τα 2 αυτά χρόνια διεξήχθησαν 81 επεμβάσεις σε ασθενείς με νοσηρή παχυσαρκία. Συνολικά χειρουργήθηκαν 68 γυναίκες και 13 άνδρες.(Πίνακας 1) Στους 63 τοποθετήθηκε λαπαροσκοποικά γαστρικός δακτύλιος και στους 18 έγινε λαπαροσκοπική επέμβαση στομάχου με την τεχνική κατά δίκην μανικιού (sleeve gastrectomy). Σε 55 γυναίκες τοποθετήθηκε γαστρικός δακτύλιος και σε 8 άνδρες. Σε 13 γυναίκες έγινε sleeve gastrectomy και σε 5 άνδρες. (Πίνακας 2)

Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα παρουσιάζεται ο αριθμός των ασθενών οι οποίοι εκτός της νοσογόνου παχυσαρκίας υποφέρουν και με αρθρίτιδα, έλκος στομάχου, οσφυαλγία, σπονδυλοπάθεια υπέρταση και διαβήτη. Αναφέρεται και στα 2 φύλα και σύμφωνα με την παράσταση οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες παρά οι άνδρες. (Πίνακας 3)



Άνδρες
Γυναίκες
Οστεοαρθρίτιδα
0
14
Έλκος στομάχου
0
1
Οσφυαλγία
2
7
Σπονδυλοπάθεια
0
2
Υπέρταση
3
24
Διαβήτης
3
18

Στον επόμενο πίνακα απεικονίζεται η κατανομή των περιστατικών σύμφωνα με το φύλο και την ηλικία. Στην ηλικία των 15-25 έχουν χειρουργηθεί 2 άνδρες και 5 γυναίκες, στην ηλικία των 26-35 4 άνδρες και 18 γυναίκες, από 36-45 2 άνδρες και 23 γυναίκες, στην ηλικία 46-55 2 άνδρες και 17 γυναίκες και από 56-65 ετών μόνο 5 γυναίκες. Συνολικά έχουν χειρουργηθεί 13 άνδρες ποσοστό 16,05% και 68 γυναίκες ποσοστό 83,95%. Στην ηλικία των 36-45 παρουσιάζονται τα περισσότερα περιστατικά. (Πίνακες 4+5)




ΗΛΙΚΙΕΣ





15-25
26-35
36-45
46-55
56-65
ΣΥΝ
ΟΛΟ
Άνδρες
2
4
5
2
0
13
16,05%
Γυναίκες
5
18
23
17
5
68
83,95%

Στον επόμενο πίνακα αναγράφεται ο αριθμός των ασθενών στους οποίους τοποθετήθηκε γαστρικός δακτύλιος ή διενεργήθηκε τεχνική κατά δίκην μανικιού σύμφωνα με το μέσο όρο του ΒΜΙ και τη γεωγραφική τους τοποθέτηση. Γαστρικός δακτύλιος τοποθετήθηκε σε 63 περιστατικά (άνδρες και γυναίκες) με μέσο όρο ΒΜΙ 43,14 . Οι 34 κατάγονται από χωριό και οι 29 από πόλη. Στους 18 έχει διενεργηθεί τεχνική κατά δίκην μανικιού και είχαν μέσο όρο ΒΜΙ 50,12. Οι 11 ασθενείς κατάγονταν από χωριό και οι 7 από πόλη.{Πίνακας 6}



Γαστρικός δακτύλιος
Gastric sleeve
Άνδρες και Γυναίκες
63
18
Μέσες όρος ΒΜΙ
43,14
50,12
Χωριό
34
11
Πόλη
29
7


Στον επόμενο πίνακα απεικονίζεται ο αριθμός των ασθενών με το φύλο οι οποίοι παρουσιάζουν επίπεδα γλυκόζης>106mg/dl, ολικής χοληστερόλης >200mg/dl, τριγλυκερίδια >150mg/dl, HDL>65mg/dl, και LDL>150mg/dl. Ψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος παρουσιάζονται περισσότερο στους άνδρες 61,5% σε αντιστοιχία με τις γυναίκες 36,7%. Επίπεδα χοληστερόλης >200mg/dl παρουσιάζονται στο 57% των γυναικών και στο 38,4% των ανδρών. Όσον αφορά τα τριγλυκερίδια>150mg/dl έχει το 29,4% των γυναικών και το 38,4% των ανδρών. HDL>65mg/dl παρουσιάζει το 17% των γυναικών και τέλος LDL>150mg/dl έχει το 20,5% των γυναικών και το 38,4% των ανδρών. {Πίνακας 7}


Γλυκόζη
>106mg/dl
Χοληστερόλη
>200mg/dl
Τριγλυκερίδια
150mg/dl>
HDL
>65mg/dl
LDL
>150mg/dl
Άνδρες
8
5
5
0
5
Γυναίκες
25
39
20
12
14

Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των ασθενών με το φύλο και την ηλικία σε σχέση με το ΒΜΙ. ΟΙ περισσότερες γυναίκες ηλικίας 36-45 έχουν ΒΜΙ από 36-45 ενώ 8 έχουν ΒΜΙ από 46-60. Οι περισσότεροι άνδρες ηλικίας 36-45 έχουν ΒΜΙ 35-45. Οι περισσότεροι ασθενείς -53- έχουν ΒΜΙ 35-45 ποσοστό 65,43%. {Πίνακας 8+9}



ΒΜΙ
35-45
ΒΜΙ
46-60

Γυναίκες
Άνδρες
Γυναίκες
Άνδρες
Ηλικία 15-25
4
1
1
1
Ηλικία 26-35
12
3
6
1
Ηλικία 36-45
15
4
8
1
Ηλικία 46-55
11
2
6
0
Ηλικία 56-65
1
0
4
0
Σύνολο
5
3
2
8




Συμπεράσματα
Με βάση τα δεδομένα της χειρουργικής κλινικής του νοσοκομείου Λάρνακας συμπεραίνεται ότι :
Ø Οι γυναίκες που χειρουργήθηκαν ήταν 5 φορές περισσότερες από τους άνδρες.
Ø Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες παρά οι άνδρες και έχουν τα περισσότερα συνωδά νοσήματα. Συγκεκριμένα 8 άνδρες πάσχουν από συνωδά νοσήματα , ενώ γυναίκες 64.
Ø Στην ηλικία 36-45 έχουν χειρουργηθεί τα περισσότερα περιστατικά (28).
Ø Στην ηλικία 36-45 υπάρχουν οι ασθενείς που έχουν τα πιο ψηλά επίπεδα γλυκόζης, χοληστερόλης, Τριγλυκερίδια, HDL και LDL στο αίμα. Οι άνδρες έχουν τα πιο ψηλά επίπεδα όσον αφορά γλυκόζη, Τριγλυκερίδια και LDL , σε σχέση με τις γυναίκες.
Ø Οι περισσότεροι ασθενείς (53) έχουν ΒΜΙ 35-45 (65,47%) και συγκεκριμένα η ηλικία 36-45 έχει τους περισσότερους (19)
Ø Τέλος 45 (55,56%) ασθενείς ήταν από χωριό και 36 (44,44%) από πόλη.

Στην μετεγχειρητική τους παρακολούθηση φάνηκε ότι η απώλεια βάρους συνέβαλε σημαντικά στην βελτίωση της υγείας τους και στην ποιότητα ζωής τους.


Επίλογος-Συμπεράσματα
Σήμερα λοιπόν είμαστε πιο έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την επιδημία του 21ου αιώνα, την παχυσαρκία, αφού υπάρχει η δυνατότητα να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας, επιλέγοντας εκτός από τις συμβατικές μεθόδους θεραπείας και την επεμβατική. Η χειρουργική της παχυσαρκίας έχει να προσφέρει σήμερα στο άτομο με νοσογόνο παχυσαρκία μια ασφαλή, επιτυχή και μόνιμη θεραπεία. Η λαπαροσκοπική χειρουργική αντιμετώπιση της δίνει μόνιμη λύση ως προς την απώλεια βάρους και σπάνια επανακτάται το βάρος που έχει χαθεί. Τα τελευταία χρόνια οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής αρχίζουν να πραγματοποιούνται και με τη βοήθεια της ρομποτικής χειρουργικής.
Σημαντικό είναι μετά την πλήρη ανάνηψη του ασθενή και έξοδο του από το νοσοκομείο να υπάρχει συνεχείς υποστήριξη και παροχή συμβουλών από τη θεραπευτική ομάδα, για να προσαρμόζεται ομαλά στην καινούρια ζωή του,
Επειδή σχεδόν όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις έχουν ριζική επίδραση στις καθημερινές συνήθειες του ασθενή και τον υποχρεώνουν να τροποποιήσει τη διατροφή του, έχει μεγάλη σημασία η αμερόληπτη ενημέρωση και στήριξη του ώστε να ανταπεξέλθει στις αλλαγές που θα επέλθουν στη ζωή του μετά την επέμβαση. Η ψυχολογική υποστήριξη σε όλη την πολύμηνη ή και πολύχρονη διάρκεια της ομαλοποίησης του βάρους δεν είναι δευτερεύων ζήτημα αλλά μέρος της ίδιας της θεραπείας.
Τελειώνοντας να πούμε ότι ο ασθενής εκτός από τις διατροφικές αλλαγές στη ζωή του, θα πρέπει να παραμένει δια βίου δραστήριος με άσκηση και γυμναστική. Με αυτά τα λίγα απλά μέτρα θα μπορέσει να πετύχει την επιθυμητή απώλεια βάρους, αλλάζοντας τη ζωή του και προστατεύοντας την υγεία του. Εν κατακλείδι η θεραπεία της παχυσαρκίας ανοίγει ξανά το δρόμο για μια φυσιολογική ζωή.

Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα.Λάο Τσε,6ος αιώνας π.χ., Κινέζος φιλόσοφος

Ποτέ δεν είναι αργά να γίνεις αυτό που θα μπορούσες να είχες γίνει. George Eliot,1819-1880,Αγγλίδα συγγραφέας