ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ EΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη σύγχρονη εποχή με τις αυξημένες απαιτήσεις τόσο στη προσωπική, κοινωνική αλλά και επαγγελματική ζωή , η εργασία μπορεί να αποδεικτή βλαβερή για την ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Ανάλογα με το επάγγελμα και τις συνθήκες που επικρατούν στον εργασιακό χώρο, οι εργαζόμενοι εμφανίζουν ποικίλα προβλήματα υγείας. Μια ομάδα εργαζομένων που μπορεί να εμφανίσει προβλήματα υγείας είναι και οι νοσηλευτές που εργάζονται στο χειρουργείο.

Σήμερα εκτιμάται ότι ποσοστό 40-50% του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθεται σε επαγγελματικούς κινδύνους φυσικού, χημικού, βιολογικού και ψυχοκοινωνικού χαρακτήρα. Όταν η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται μια ασθένεια σε μια ομάδα πληθυσμού με την ίδια επαγγελματική-εργασιακή δραστηριότητα είναι μεγάλη, τότε η συγκεκριμένη ασθένεια καταγράφεται ως επαγγελματική. Σύμφωνα δε με τον Ευρωπαϊκό κώδικα Επαγγελματικών Νοσημάτων, Επαγγελματική νόσος είναι κάθε νόσημα που οφείλεται στη φύση της εργασίας.

Στις μέρες μας διαπιστώνουμε μια υποχώρηση των ασθενειών που στο παρελθόν αποτελούσαν τις κατεξοχήν νοσολογικές οντότητες της επαγγελματικής παθολογίας όπως η αμιάντωση, η πυριτίαση κλπ και την εμφάνιση νέων πολυπαραγοντικών, χρόνιων, εκφυλιστικών και ψυχοσωματικών νοσημάτων.

Τέτοια νοσήματα εκφραστές της ψυχοσωματικής επαγγελματικής παθολογίας τα οποία μπορεί να εμφανιστούν και στους νοσηλευτές που εργάζονται στο χειρουργείο, είναι :

• 
  
  
  
  
  Επαγγελματικό Stress





• 
  
  
  
  
  Σύνδρομο Burnout





• 
  
  
  
  
  Σύνδρομο Mobbing





• Μυοσκελετικές παθήσεις

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

Οι στατιστικές για θέματα ασφάλειας και υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποκαρδιωτικές. Ένας στους τρεις Ευρωπαίους δηλώνει ότι υποφέρει από προβλήματα υγείας, τα οποία οφείλονται στην εργασία του. Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας, περίπου 150.000 άνθρωποι στην Ευρώπη υποφέρουν κάθε χρόνο από επαγγελματική ασθένεια, ενώ υπολογίζεται ότι 300.000 εργαζόμενοι πάσχουν από μόνιμη ανικανότητα στο χώρο της απασχόλησης. Τα πιο συχνά επαγγελματικά νοσήματα στους Νοσηλευτές στην Ε.Ε. είναι οι μυοσκελετικές παθήσεις και οι ψυχοσωματικές ασθένειες,

Το θέμα της πρόληψης των επαγγελματικών ασθενειών αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Κοινοτικής Στρατηγικής Ασφάλειας και Υγείας 2007-2012.

Στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι πολλοί εργαζόμενοι Νοσηλευτές υποφέρουν από επαγγελματικές ασθένειες, δυστυχώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να αναφέρονται σε αυτές.
(Αυτό δυσχεραίνει τη διεξαγωγή εγχώριων ερευνών για εντοπισμό βλαπτικών παραγόντων στους χώρους εργασίας και τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων για την προστασία της υγείας των Νοσηλευτών ). Αρκετοί Νοσηλευτές βιώνουν αγχώδης καταστάσεις στην εργασία τους, η ιδέα ότι την επόμενη μέρα θα πάνε στη δουλειά τους κουράζει, κάνουν μόνο τα απαραίτητα και επιστρέφοντας όμως στο σπίτι νιώθουν κουρασμένοι, στρεσαρισμένοι και δίχως ίχνος ενέργειας, απουσιάζουν συχνά από την εργασία τους, βιώνουν λεκτική κακοποίηση από τους συναδέλφους ή τους γιατρούς και έχουν μυοσκελετικά προβλήματα.

Το Νοσηλευτικό επάγγελμα αδιαμφισβήτητα ανήκει στα επαγγέλματα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ψυχοσωματικής νόσου. Το στρες και ο ψυχικός πόνος που βιώνουν οι επαγγελματίες υγείας έχει απασχολήσει κατά καιρούς πολλούς επιστήμονες. Η επαφή με τον πόνο και το θάνατο, η επαφή με τους ασθενείς και τους συγγενείς τους, οι νυχτερινές βάρδιες, ο φόρτος εργασίας, οι αντίξοες συχνά συνθήκες εργασίας και το υψηλό αίσθημα ευθύνης μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση επαγγελματικού stress, συνδρόμου Burnout, συνδρόμου mobbing και μυοσκελετικών παθήσεων.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ STRESS

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια και την Υγεία στην εργασία το επαγγελματικό stress αποτελεί το δεύτερο συνηθέστερο πρόβλημα υγείας που οφείλεται στην εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την οσφυαλγία, καθώς πλήττει σχεδόν έναν στους τρεις εργαζόμενους.

Ορίζεται ως Stress η αδυναμία του ανθρώπινου οργανισμού, σε φυσιολογικό και ψυχολογικό επίπεδο, να ανταποκριθεί σε ένα πιεστικό ερέθισμα. Κατά τον Lazarus είναι η αντίδραση του οργανισμού στην υπερβολική και συνεχή ψυχολογική πίεση.

Το επάγγελμα των Νοσηλευτών κατατάσσεται ανάμεσα στα πρώτα επαγγέλματα με το περισσότερο άγχος στο χώρο εργασίας. Η απαίτηση για ποιοτική και ποσοτική ταυτόχρονα προσφορά εργασίας και η ύπαρξη πολλών αλληλοεμπλεκόμενων αγχογόνων παραγόντων, όπως ο φόρτος εργασίας , το σύστημα βάρδιας, η έλλειψη προσωπικού, η κακή διοίκηση, η σωματική και ψυχική βία που εξασκείται πάνω τους από τους ασθενείς, οι μεταδοτικές ασθένειες, οι συχνές μεταθέσεις στους θαλάμους εργασίας, δυσχεραίνουν τις συνθήκες εργασίας τόσο των Νοσηλευτών χειρουργείου, όσο και των υπολοίπων Νοσηλευτών. Επιπρόσθετες πιεστικές καταστάσεις στο εργασιακό περιβάλλον των Νοσηλευτών χειρουργείου αφορούν οι διαπροσωπικές συγκρούσεις με συναδέλφους, η διαμάχη μεταξύ γιατρών και Νοσηλευτών, ανεπαρκής επικοινωνία, και μη κατανόηση από τους προϊσταμένους, ο ανταγωνισμός μεταξύ των συναδέλφων κλπ.

Το νοσοκομείο έχει γίνει κι αυτό σήμερα μια επιχείρηση, όπου ο φόρτος εργασίας διαρκώς αυξάνεται. Η τεχνολογική πρόοδος έφερε τις αντίστοιχες τεχνικές εγκαταστάσεις που δημιουργούν ένα επιπλέον άγχος στο προσωπικό που εργάζεται στο χειρουργείο. Όπως παντού, η παραγωγικότητα πρέπει να αυξηθεί, να ληφθούν υπόψη οι οικονομικοί περιορισμοί και να βελτιωθεί η φροντίδα των ασθενών.

Οι έντονες κεφαλαλγίες, οι μυϊκοί πόνοι, το έλκος, η ναυτία, το διαρκές αίσθημα κόπωσης, η δυσκολία συγκέντρωσης, η οξυθυμία, η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η υπερένταση, η απαισιοδοξία, η απάθεια, η αναβλητικότητα και η κοινωνική απόσυρση είναι μόνο κάποια από τα συμπτώματα του μακροχρόνιου εργασιακού στρες. Οι Νοσηλευτές που έρχονται αντιμέτωποι με στρεσογόνες καταστάσεις παρουσιάζουν, επίσης, αλλαγές στις διατροφικές τους συνήθειες, διαταραχές ύπνου, ενώ είναι επιρρεπείς σε εργατικά ατυχήματα. Οι απουσίες τους από τη δουλειά είναι πολλές, η παραγωγικότητά τους ιδιαιτέρως χαμηλή, ενώ, συχνά, καταφεύγουν σε κατάχρηση καφέ και καπνού. Τελικά, το χρόνιο άγχος εξασθενίζει την άμυνα του οργανισμού και μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία και κατάθλιψη.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ BURNOUT

Στα μέσα της δεκαετίας του '70 χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ ο όρος Burnout, από τον ψυχολόγος Herbert Freudenberger
για να περιγράψει μια επαγγελματική παθολογία που εκδηλώνεται με μεγάλη συχνότητα σε όσους ασκούν κοινωνικό λειτούργημα (ιατρούς, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, δασκάλους κλπ). Το σύνδρομο Burnout xχαρακτηρίζεται από γρήγορη κατανάλωση των ενεργειακών ψυχοσωματικών αποθεμάτων και μείωση των επαγγελματικών επιδόσεων. Είναι μία κατάσταση υπερκόπωσης που αντιμετωπίζει ο αποθαρρυμένος
εργαζόμενος που για να προστατεύσει τον εαυτό του
από το χρόνιο στρες και από πρόσθετες απογοητεύσεις
καταφεύγει στην
αδιαφορία.

H Christine Maslach περιέγραψε ένα σύνδρομο σωματικής και ψυχικής εξάντλησης, στα πλαίσια του οποίου ο εργαζόμενος χάνει το ενδιαφέρον του και τα θετικά συναισθήματα που είχε για τους αρρώστους, παύει να είναι ικανοποιημένος από τη δουλειά και την απόδοση του και αναπτύσσει μια αρνητική εικόνα για τον εαυτό του.

Το 1/3 των νοσηλευτών σε ολόκληρο τον κόσμο παρουσιάζουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης από τα αρχικά ακόμα στάδια της καριέρας τους, ενώ ο κίνδυνος για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών στη συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα είναι πολύ μεγάλος.

Το σύνδρομο του burnout ή σύνδρομο ολοκληρωτικής εξάντλησης εκδηλώνεται σύμφωνα με τους Maslach και Jackson μέσω τριών επιμέρους χαρακτηριστικών γνωρισμάτων, πιο συγκεκριμένα :

·         ψυχοσωματική εξάντληση, που αναφέρεται από τη μια στην αίσθηση συνεχούς έντασης και συναισθηματικής αποξένωσης στις διαπροσωπικές σχέσεις των εργαζομένων, και από την άλλη στην συνεχή σωματική καταπόνηση αφού ο οργανισμός αναγκάζεται να σπαταλήσει περισσότερη ενέργεια για να αντεπεξέλθει στις επαγγελματικές ανάγκες με τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική εξουθένωση, 

•      αποπροσωποποίηση, που ταυτίζεται με την αρνητική και αγενή πολλές φορές συμπεριφορά των εργαζομένων κατά την συναναστροφή τους με άτομα που ζητούν και αποδέχονται τις επαγγελματικές τους υπηρεσίες και φροντίδες και 
  
  
  
  ψυχοσωματική εξάντληση, που αναφέρεται από τη μια στην αίσθηση συνεχούς έντασης και συναισθηματικής αποξένωσης στις διαπροσωπικές σχέσεις των εργαζομένων, και από την άλλη στην συνεχή σωματική καταπόνηση αφού ο οργανισμός αναγκάζεται να σπαταλήσει περισσότερη ενέργεια για να αντεπεξέλθει στις επαγγελματικές ανάγκες με τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική εξουθένωση,





•            αίσθημα μειωμένων προσωπικών επιτευγμάτων, που εκδηλώνεται κυρίως κατά τη συνεργασία με άλλους με την πεποίθηση ότι η ικανότητα και η επιθυμία τους για επιτυχία μειώνονται συνεχώς και με τη σιγουριά ότι τίποτα δεν μπορεί να το αλλάξει
  
  
  αποπροσωποποίηση,
  που ταυτίζεται με την αρνητική και αγενή πολλές φορές συμπεριφορά των εργαζομένων κατ που ζητούν και αποδέ τις επαγγελματικές τους υπηρεσίες και φροντίδες καίσθημα μειωμέν προσωπικών επιτευΗ επαγγελματική εξουθένωση δεν έχει αναγνωριστεί ως νόσημα με συγκεκριμένη συμπτωματολογία και έτσι εμφανίζει δυσκολία στην αναγνώρισή της.

Οριοθετείται μέσα από συγκεκριμένες στάσεις και συμπεριφορές των εργαζομένων, που συχνά συνοδεύονται από συμπτώματα σε οργανικό, συναισθηματικό, γνωστικό επίπεδο ή και επίπεδο συμπεριφοράς.

Η επαγγελματική εξουθένωση δεν είναι ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα που ξεκινάει το πρωί της Δευτέρας και τελειώνει το μεσημέρι της Παρασκευής… Η εξάντληση αυτού του τύπου κλιμακώνεται σταδιακά και έχει ως αποτέλεσμα πολλά μακροχρόνια προβλήματα και επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής.

Χαρακτηριστικά της εμφάνισης επαγγελματικής εξουθένωσης του επαγγελματία Νοσηλευτή αποτελούν η έντονη αποθάρρυνσή του και η αίσθηση ότι δεν είναι ικανός να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ασθενών και τις δικές του προσδοκίες. Συχνά συμπεριφέρεται σαν να έχει απέναντί του ένα περιστατικό και όχι έναν ασθενή, εμφανίζεται πολυάσχολος και μη διαθέσιμος. Αποφεύγει το συναισθηματικό δέσιμο με τους ασθενείς, γίνεται ψυχρός, τυπικός, απρόσωπος, αδιάφορος, απότομος και κάποτε επιθετικός.

Παρουσιάζει υποτίμηση, έλλειψη φροντίδας και σεβασμού, συναισθηματική ανεπάρκεια ή εκδήλωση αρνητικών συναισθημάτων προς τους αρρώστους, τους συναδέλφους, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Εμφανίζει δυσκολία αυτοσυγκέντρωσης, έλλειψη παρατηρητικότητας και καλής μνήμης, επιρρέπεια σε εσφαλμένες εκτιμήσεις, λάθη, απροσεξίες και ατυχήματα. Συχνά αργοπορεί, απουσιάζει ή συγκρούεται με συνεργάτες και μέλη της οικογένειάς του.

Συχνά το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, επιδεινούμενο, συνοδεύεται και από ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως χρόνια κόπωση, διαταραχές ύπνου και μυοσκελετικά προβλήματα, ή συμπτώματα αρτηριακής υπέρτασης, πεπτικού έλκους, ημικρανιών και κατάθλιψης.

Τα αίτια εμφάνισης της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι το εργασιακό περιβάλλον, ο φόρτος εργασίας, οι εργασιακές σχέσεις, τα ατομικά (προσωπικά και δημογραφικά) χαρακτηριστικά.

Η ασθένεια αυτή της σύγχρονης (κυρίως) εποχής μας δεν θεραπεύεται με την βοήθεια ειδικού (εκτός και αν τα προβλήματα δεν οφείλονται στην εργασία αλλά σε άλλες αιτίες). Έχει να κάνει κυρίως με το πώς ο καθένας από μας στέκεται απέναντι στα γεγονότα της ζωής.

Η θετική σκέψη και άποψη για την ζωή, η συνεχής διεκδίκηση των στόχων και η μάχη για την εκπλήρωση των ονείρων είναι η θεραπεία ή (ακόμα καλύτερα) η πρόληψη του burn out.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ MOBBING

Ο όρος mobbing προέρχεται από την αγγλική λέξη mob που σημαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ και εκφράζει τη συστηματική ψυχολογική επίθεση και στρατηγική περιθωριοποίησης που δέχονται οι ανεπιθύμητοι εργαζόμενοι στο εργασιακό τους περιβάλλον, από τους ιεραρχικά ανωτέρους ή και τους συναδέλφους, για διάφορους λόγους.

Το σύνδρομο mobbing δεν αποτελεί μια αυτούσια νοσολογική οντότητα αλλά το πλαίσιο για επανειλημμένες ψυχολογικές ή άλλου τύπου και βαθμού επιθέσεις που περιλαμβάνουν διαρκείς και αδικαιολόγητες επικρίσεις και συκοφαντίες, ανάθεση άχαρων και υποτιμητικών καθηκόντων, καθώς και για ενέργειες που θα μπορούσαν να θίξουν την επαγγελματική και κοινωνική εικόνα του θύματος στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων.

Ιστορικά, τα νοσοκομεία είχαν πάντοτε μια αυστηρά ιεραρχημένη δομή, στην οποία

οι γιατροί ανήκουν σε διαφορετικό καθεστώς. Οι νοσηλευτές εξαρτώνται ταυτόχρονα από τους/τις προϊστάμενους/ες ή και τους γιατρούς πολλές φορές, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση που να ευνοεί τις παρεξηγήσεις, τις προσβολές και την κατάχρηση εξουσίας. Παράλληλα όμως, η επαφή με την ασθένεια, τον πόνο και το θάνατο επηρεάζει το ιατρό-νοσηλευτικό προσωπικό που αντιδρά όπως μπορεί -ακόμη και κυνικά κάποιες φορές. Οι εργασιακές δυσκολίες έρχονται στην επιφάνεια διογκωμένες και ο εργαζόμενος μπορεί να στιγματιστεί.

Το mobbing προκαλεί καταστροφικά αποτελέσματα στη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζόμενων και κατ' επέκταση, των οικογενειών τους. Η προσβλητική μεταχείριση και η λεκτική κακοποίηση οδηγεί πολλούς εργαζόμενους σε μακροχρόνια απουσία από την εργασία.

Το σύνδρομο mobbing εκδηλώνεται κυρίως με σοβαρές επιπτώσεις που μπορεί να λάβουν τη μορφή αυξημένων δυσκολιών συνεργασίας, μειωμένης αντοχής στο άγχος, σωματικής δυσφορίας, καταχρήσεων και ψυχολογικών αντιδράσεων.

Επίσης μπορεί να επιφέρει στον εργαζόμενο δυσκολίες στον ύπνο, κατάθλιψη, ανάπτυξη διαφόρων μορφών μανίας, κάποιες φορές έντονη επιθετικότητα, και σωματική κόπωση.

Το mobbing οδηγεί σε ασθένειες που σχετίζονται με το εργασιακό άγχος και συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, καθώς υφίσταται σαφής σχέση μεταξύ αφ' ενός της ηθικής παρενόχλησης και αφ' ετέρου του άγχους και της εργασίας με υψηλό βαθμό έντασης, αυξημένο ανταγωνισμό και μειωμένη αίσθηση εργασιακής ασφάλειας.

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Τα μυοσκελετικά προβλήματα των νοσηλευτών αποτελούν την μεγαλύτερη πηγή

επαγγελματικής ανικανότητας τους παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ το Εθνικό Ινστιτούτο

Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας (NIOSH) κατατάσσει τις μυοσκελετικές παθήσεις των νοσηλευτών στη 2η θέση ανάμεσα στις 10 πιο επικίνδυνες επαγγελματικές ασθένειες.

Η κυριότερη επαγγελματική αιτία των προβλημάτων αυτών για του Νοσηλευτές χειρουργείου είναι η χειρονακτική μετακίνηση των ασθενών, κατά την μεταφορά τους, η μεταφορά βαρετών δίσκων εργαλείων ή χειρουργικών βοηθημάτων και εξοπλισμού , αλλά και η πολύωρη στατική εργασία.

Η νοσηλευτική, ως επάγγελμα, αποδεικνύεται να είναι περισσότερο επιβαρυντικό για το μυοσκελετικό σύστημα λόγω των καθηκόντων, των θέσεων αλλά και των στάσεων που απαιτούνται να εκτελούν στο εργασιακό τους περιβάλλον οι νοσηλευτές. Είναι ένα επάγγελμα το οποίο απαιτεί πολύωρη ορθοστασία, επαναλαμβανόμενη μετακίνηση και άρση βαρών, συνεχιζόμενες κάμψεις του κορμού, εκτάσεις των άνω άκρων (παραλαβή και ταξινόμηση υλικού).

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη κόπωση και επιπτώσεις του μυοσκελετικού συστήματος όπως τενοντίτιδες – οσφυαλγίες – ισχαιμικές νεκρώσεις οστών – νευροπάθειες – εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Ακόμα και όταν ο Νοσηλευτής απλά υποβαστάζει το κάτω άκρο του ασθενή, για να τεθεί π.χ. γύψος ή κρατάει ένα αντικείμενο για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ορισμένη στάση του σώματός του, αυτό δημιουργεί κόπωση. Στην πραγματικότητα, η στατική εργασία μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη μυϊκή κόπωση σε σύγκριση με τη δυναμική εργασία, ενώ η ανάρρωση από τη στατική εργασία είναι βραδύτερη.

Επίσης, ρόλο για τις μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία αποτελούν οι λεγόμενοι εργονομικοί κίνδυνοι. Ως τέτοιοι, μπορεί να θεωρηθούν οι περιορισμένοι χώροι από ιατρικά μηχανήματα γύρω από τους ασθενείς, καρέκλες, σύρματα και άλλα εμπόδια, καθώς και διάφοροι άλλοι οργανωτικοί παράγοντες με βασικότερους τον ρυθμό και την ένταση της εργασίας.

Διάφοροι μελετητές θεωρούν ότι το εργασιακό στρες συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση των ενοχλημάτων από το μυοσκελετικό.

Άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την πρόκληση μυοσκελετικών παθήσεων είναι η έλλειψη ικανοποίησης από την εργασία, η μονότονη εργασία, ο φόρτος εργασίας, οι κακές εργασιακές σχέσεις, οι αυξημένες απαιτήσεις και ο βαθμός ευθύνης.

O μικρός χρόνος που διαθέτουν οι Νοσηλευτές χειρουργείου για τη φροντίδα των ασθενών με αυξημένες ανάγκες σε συνάρτηση με τον υπερβολικό φόρτο εργασίας, συντελούν στην αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης των μυοσκελετικών παθήσεων. Η ύπαρξη άγχους και έντασης στο χώρο της εργασίας, οι αυξημένες απαιτήσεις σε συνδυασμό με την επαγγελματική κόπωση οδηγούν σε πρόχειρες και γρήγορες μετακινήσεις, με αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση του κινδύνου πρόκλησης μυοσκελετικών παθήσεων.

Αναμφισβήτητα οι μυοσκελετικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία εξασθένησης και ανικανότητας στους εργαζομένους. Αν και το νοσηλευτικό προσωπικό έχει εξελιχθεί, την τελευταία δεκαετία από πολλές απόψεις, και υποστηρίζεται από την εξέλιξη της τεχνολογίας, η φροντίδα του ανθρώπου εξακολουθεί να είναι επίπονη ή ακόμη και επικίνδυνη δραστηριότητα.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Στην εποχή μας οι αυξημένες απαιτήσεις της επαγγελματικής μας ζωή, μπορούν να οδηγήσουν την εργασία μας σε μια βλαβερή διεργασία για την ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Η καθημερινή αντιμετώπιση της αρρώστιας, της αναπηρίας, του πόνου και του θανάτου των αρρώστων καθιστούν το Νοσηλευτή χειρουργείου ευάλωτο.

Τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των σύγχρονων εργασιακών νοσημάτων είναι ποικίλα και αφορούν Α) Παρεμβάσεις σε ατομικό επίπεδο όπως : η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων, η αναγνώριση των στρατηγικών αντιμετώπισης, η αναζήτηση υποστήριξης, η ενασχόληση με ενδιαφέροντα και δραστηριότητες, η επάρκεια ανάπαυσης , η προσωπική επιλογή εργασίας ή η αλλαγή του χώρου εργασίας αλλά και η επανεκτίμηση των προσωπικών στόχων και προσδοκιών που έχει ο κάθε επαγγελματίας Νοσηλευτής χειρουργείου. Και Β) Παρεμβάσεις σε οργανωτικό/διοικητικό επίπεδο όπως η τοποθέτηση του κατάλληλου επαγγελματία στη κατάλληλη θέση, η αποσαφήνιση του ρόλου και των καθηκόντων και η συμμετοχή του Νοσηλευτή στη λήψη αποφάσεων που τον αφορούν, η δημοκρατική διοίκηση, η δυνατότητα διαλειμμάτων και ειδικών αδειών όταν αυτός τα χρειάζεται, η λειτουργία ομάδων ψυχολογικής υποστήριξης, η συμβουλευτική εποπτεία για δημιουργική αξιοποίηση των ικανοτήτων και για επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν από την εργασία και η διεπιστημονική συνεργασία ανάμεσα στους συναδέλφους αλλά και με τα άλλα μέλη του προσωπικού υγείας.

Το χειρουργείο όπως όλοι γνωρίζουμε ως χώρος χαρακτηρίζεται από πολλές ιδιαιτερότητες, διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες από άλλους χώρους του νοσοκομείου. Η κλειστή κοινωνία του χειρουργείου χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερο εσωτερικό κανονισμό, παρουσιάζει αυτοδυναμία και αυτοεξυπηρέτηση, προάγει τη συλλογική εργασία. Η ομάδα του χειρουργείου πρέπει να χαρακτηρίζεται από πνεύμα προθυμίας, πειθαρχίας, συνεργασίας, προκειμένου να πετύχει το σκοπό της. Η ολοκληρωμένη προσωπικότητα και η σταθερότητα του χαρακτήρα, η πνευματική διαύγεια και η ισορροπημένη συμπεριφορά, συνθέτουν τα απαραίτητα στοιχεία για την άριστη υγεία του προσωπικού.

Η δύσκολη, ψυχοφθόρος και κοπιαστική αποστολή των νοσηλευτών συχνά οδηγεί στην αλλοτρίωση της στάσης και συμπεριφοράς απέναντι στους ίδιου και στους άλλους χρήστες υγείας. Οι δυσχερείς και αντίξοες συνθήκες εργασίας φορτίζουν με αρνητικά συναισθήματα τους επαγγελματίες υγείας με αποτέλεσμα να μεταβάλλεται και να τροποποιείται η συμπεριφορά τους απέναντι στον ασθενή, το συνάδελφο ή και τον ίδιο τους τον εαυτό, η στάση τους να γίνεται απόμακρη, ψυχρή, νευρική, ή εριστική και πολλές φορές απότομη ή επιθετική κατά τη διάρκεια της προσφοράς των υπηρεσιών τους μέσα στο χώρο του χειρουργείου.

Είναι κατανοητό λοιπόν ότι για να λειτουργήσει ο επαγγελματίας υγείας σωστά μέσα στο χώρο εργασίας θα πρέπει να αναιρεθούν οι δυσχέρειες των συνθηκών εργασίας που προκαλούν ή υποθάλπουν την «αλλοτριωμένη» εργασιακή του συμπεριφορά. Έτσι, αν και είναι αρκετά δύσκολο, κάθε νοσηλευτής από την ανώτατη έως τη κατώτατη βαθμίδα ιεραρχίας είναι αναγκαίο να προσπαθεί να αποφύγει τη δική του αλλοτρίωση αλλά και να συμβάλλει στη δημιουργία ενός προτύπου ως αντίσταση στην αλλοτρίωση των άλλων. Ένα καλό εργασιακό κλίμα δημιουργεί ικανοποιημένους και αφοσιωμένους υπαλλήλους αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητά τους.

Όσον αφορά τις μυοσκελετικές παθήσεις, τονίζεται ιδιαίτερα η αναγκαιότητα να ελέγχονται οι χώροι εργασίας ως προς την εργονομία τους, να αξιολογείται η επικινδυνότητα τους, και να τροφοδοτείται το νοσηλευτικό προσωπικό με εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια με στοιχεία για την βελτίωση της εργονομίας μέσα στους χώρους εργασίας και για την πρόληψη τους.

Ο κάθε Νοσηλευτής πρέπει να φροντίσει τον εαυτό του για να παραμείνει υγιής,

μακριά από τις νέες μορφές εργασιακών νοσημάτων. Η κατανόηση από τους αρμόδιους και τους προϊστάμενους επιβάλλεται. Ας αποτελέσει παρελθόν το εργασιακό stress, τα σύνδρομα burnout και mobbing, και οι μυοσκελετικές παθήσεις για όλους τους Νοσηλευτές. Μόνο ένας υγιής Νοσηλευτής μπορεί να προσφέρει ποιοτική φροντίδα στους ασθενείς και να φέρει εις πέρας το έργο το οποίο του έχει ανατεθεί.

Chinese Saying…

"If you want to be happy for an evening, buy a bottle of wine…if you want to be happy throughout your life, enjoy your work."